Video: http://www.youtube.com/watch?x-yt-ts=1421782837&x-yt-cl=84359240&v=vguCfl4oKKA&feature=player_embedded

Kościół katolicki na terenach dawnego ZSRR

Rosja: Trudno dokładnie określić, ilu katolików zamieszkuje dziś największy kraj świata. Najczęściej mówi się o 600-700 tysiącach. O ile w części europejskiej większość wiernych mieszka w miastach, to na Syberii sytuacja jest odwrotna, katolicy w większości mieszkają na wsiach niekiedy oddalonych od siebie o setki kilometrów. Kościół katolicki w Rosji obecny jest od wieków i choć zawsze był mniejszościowy to na trwałe wpisał się w kulturę religijną tego kraju.

Mimo, że Kościół katolicki w państwie carów zawsze działał w trudnych warunkach, rozwijał się nie tylko wśród Polaków, Litwinów, Ukraińców i innych narodów tradycyjnie katolickich, ale przyciągał też rodowitych Rosjan, wśród których w pewnym okresie była nawet moda na "łatinstwo". Znane były nawrócenia na katolicyzm wśród rosyjskiej arystokracji. Rosja pod koniec XVIII w. stała się schronieniem dla jezuitów z całej Europy, gdy Katarzyna II nie pozwoliła wykonać na terenie Rosji bulli Klemensa XIV z 1783 r., rozwiązującej Towarzystwo Jezusowe. Ale już w 1820 r. jezuitów wypędzono z całego Cesarstwa.

Sytuacja Kościoła katolickiego znacznie się poprawiła, gdy 17 kwietnia 1905 r. car Mikołaj II wydał dekret tolerancyjny, zrównujący w prawie wszystkie wyznania i religie w Imperium. Wolność odzyskali wówczas grekokatolicy (zdelegalizowani w latach 1839 i 1875) i normalne możliwości działania łacinnicy. Według statystyk oficjalnych, raczej zaniżonych, w latach 1905-9 z prawosławia na katolicyzm przeszło 233 tys. osób, przede wszystkim dawnych grekokatolików, którzy po rozwiązaniu ich Kościoła stawali się formalnie prawosławnymi.

Ważnym wydarzeniem tamtych czasów był I Rosyjski Sobór Katolicki w Piotrogrodzie w dniach 29-31 maja 1917 pod przewodnictwem metropolity Szeptyckiego. Uchwalił on m.in. 68-punktowe "Postanowienia", określające specyfikę rosyjskiego katolicyzmu obrządku wschodniego. Tamten czas, do rewolucji bolszewickiej, był jedynym okresem normalnego istnienia Kościoła katolickiego w Rosji. Istniało wówczas 6 diecezji, w 1921 powstał wikariat apostolski dla Syberii, a w 2 lata później papież utworzył diecezję władywostocką.

Wkrótce potem nadeszły jednak najtrudniejsze czasy, gdy Kościół katolicki podzielił los innych wyznań i w drugiej połowie lat dwudziestych w praktyce przestał istnieć: pozamykano świątynie, uwięziono i zamordowano księży, siostry zakonne i świeckich. Wielkie zniszczenia materialne sprawiły, że katolicyzm na całe dziesięciolecia zniknął z mapy Rosji.

W czasach sowieckich zachował się tylko, i to w bardzo ograniczonym zakresie, na Litwie, w mniejszym stopniu na Łotwie oraz w zachodnich rejonach Białorusi i Ukrainy, które przed wojną należały do Polski. Na terenie Federacji Rosyjskiej istniało jedynie 10 parafii z 4 kościołami i 2 kaplicami, w których pracowało 8 księży, w większości w sędziwym wieku.

Odrodzenie katolicyzmu nastąpiło pod koniec lat osiemdziesiątych, na fali ogólnej demokratyzacji życia społecznego i politycznego w ówczesnym Kraju Rad. 1 grudnia 1989 Jan Paweł II przyjął w Watykanie prezydenta ZSRR Michaiła Gorbaczowa, po czym Stolica Apostolska i Sowiety nawiązały stosunki dyplomatyczne. 6 maja 1990 r. do Moskwy przybył pierwszy stały przedstawiciel dyplomatyczny Watykanu.

13 kwietnia 1991 r. papież ustanowił administratury apostolskie dla europejskiej i azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej oraz dla Kazachstanu i Azji Środkowej, mianując jednocześnie biskupów dla tych jednostek (abp Tadeusz Kondrusiewicz w Moskwie i bp Joseph Werth w Nowosybirsku, bp Jan Paweł Lenga w Karagandzie). Później każda z administratur rosyjskich została podzielona na dwie mniejsze: dla Północy (abp T. Kondrusiewicz) i Południa (bp Clemens Pickel) części europejskiej (23 listopada 1999) oraz dla Syberii Zachodniej (bp J. Werth) i Wschodniej (bp Jerzy Mazur; 18 maja 1999).

11 lutego 2002 Ojciec Święty podniósł administratury apostolskie, będące jednostkami przejściowymi i tymczasowymi, do rangi jednej archidiecezji i trzech diecezji. Przy tym – jak to podkreślił abp T. Kondrusiewicz, mianowany jednocześnie metropolitą w Moskwie – przez szacunek dla Kościoła prawosławnego papież nazwał nowe jednostki nie od miast, jak to się zwykle dzieje, ale od imion świętych patronów tych diecezji. Powstała też od razu prowincja kościelna – metropolia Matki Bożej w Moskwie, obejmującą wszystkie nowe diecezje w tym kraju, a na jej czele stanął abp Kondrusiewicz. Na tym terenie istniało wówczas ponad 220 parafii i około 300 mniejszych niezarejestrowanych jeszcze wspólnot, w których pracowało łącznie ok. 220 kapłanów i prawie 230 sióstr zakonnych. Zdecydowana ich większość pochodziła z 19 krajów całego świata.

Białoruś : Dzieje Kościoła w tym kraju, zwłaszcza w zachodniej jego części, przeplatają się bardzo mocno z historią Kościoła w Polsce, gdyż przez całe stulecia cała dzisiejsza Białoruś wchodziła w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego, zjednoczonego unią z Królestwem Polskim. W wyniku zmian politycznych po II wojnie światowej w granicach Białoruskiej Republiki Sowieckiej znalazły się w całości bądź w części archidiecezje wileńska i pińska, które jednak przez całe dziesięciolecia były nieobsadzone. W czasach ZSRR Białoruś uchodziła za republikę najbardziej wrogą religii.

Sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych. 10 maja 1989 r. Jan Paweł II mianował pierwszego po wojnie biskupa dla Białorusi w osobie ks. Tadeusza Kondrusiewicza, proboszcza z Grodna, ustanawiając go administratorem apostolskim Mińska i Białorusi, a 20 października tegoż roku konsekrował go osobiście w bazylice św. Piotra w Watykanie. W 2 lata później, 13 kwietnia 1991, papież utworzył na Białorusi archidiecezję mińsko-mohylewską i diecezję grodzieńską, a także dwie administratury apostolskie w Rosji oraz jedną dla Kazachstanu i Azji Środkowej. Jednocześnie powołał na oba nowe urzędy księży Kazimierza Świątka do Mińska i Mohylewa i Aleksandra Kaszkiewicza do Grodna oraz przeniósł bp. Kondrusiewicza do Moskwy, wynosząc go przy tym do godności arcybiskupa. Dziś Kościół tworzy tam jedną prowincję-metropolię mińsko-mohylewską, w której skład wchodzą archidiecezja o tej samej nazwie oraz diecezje: grodzieńska, pińska i witebska.. Na początku 1999 powstała Konferencja Biskupów Katolickich Białorusi, licząca obecnie 6 członków; przewodniczy jej bp Aleksander Kaszkiewicz z Grodna. Ponadto w kraju tym istnieje wspólnota greckokatolicka, na której czele stoi o. Jan Sergiusz Gajek MIC.

Ukraina: Losy Kościoła na Ukrainie były przez całe wieki ściśle związane z Polską, jako że zachodnie obwody dzisiejszej Ukrainy to dawne polskie Kresy. Po powojennej zmianie granic na terenie sowieckiej Ukrainy znajdowały się większa część archidiecezji lwowskiej oraz diecezje kamienieckopodolska (powstała w 1918) i łucka (28 X 1925). Wszystkie te jednostki kościelne były przez niemal cały okres sowiecki nieobsadzone, tzn. nie miały swoich biskupów, a posługę duszpasterską w tych nielicznych kościołach, które pozostały czynne, pełnili częściowo księża, którzy pozostali tam jeszcze z czasów przedwojennych, częściowo zaś nieliczni absolwenci jedynego w czasach sowieckich seminarium duchownego w Rydze, które mogło wysyłać swych neoprezbiterów do parafii w całym ówczesnym ZSRR (drugie seminarium – w Kownie – obsługiwało wyłącznie Kościół na Litwie). Z rzadka i nielegalnie pojawiali się tu także księża z Polski, którzy musieli pokonać wiele trudności, aby móc służyć duszpastersko miejscowym wiernym.

Tak jak w innych częściach dawnego imperium, tu również sytuacja zaczęła się zmieniać pod koniec lat osiemdziesiątych. 16 stycznia 1991 Jan Paweł II mianował dotychczasowego administratora apostolskiego archidiecezji w Lubaczowie bp. Mariana Jaworskiego pierwszym po wojnie arcybiskupem metropolitą lwowskim obrządku łacińskiego. Na konsystorzu 21 lutego 2001 papież włączył wówczas hierarchę w skład Kolegium Kardynalskiego. Ujawnił przy tym, że mianował go kardynałem „in pectore” (a więc jakby potajemnie, nie ujawniając jego nazwiska) 3 lata wcześniej. Wraz z nim purpurę kardynalską otrzymał także ówczesny greckokatolicki arcybiskup większy Lwowa Lubomyr Huzar.

W następnych latach powstało kilka nowych diecezji i dziś Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie tworzy jedną metropolię z siedzibą we Lwowie, złożoną z archidiecezji lwowskiej oraz 6 diecezji: charkowsko-zaporoskiej (utworzonej 4 V 2002), kamienieckopodolskiej (22 IX 1918), kijowsko-żytomierskiej (25 XI 1998), łuckiej (28 X 1925), mukaczewskiej (27 III 2002) i odesko-symferopolskiej (4 V 2002). Konferencja Biskupów Ukrainy, której od listopada br. przewodniczy metropolita lwowski abp Mieczysław Mokrzycki liczy obecnie 14 członków. Abp Mokrzycki zastąpił na tym stanowisku dotychczasowego wieloletniego arcybiskupa Lwowa kard. Mariana Jaworskiego, który przeszedł na emeryturę. Wiceprzewodniczącym ukraińskiego episkopatu został biskup kamieniecko-podolski Leon Dubrawski, a sekretarzem generalnym – biskup koadiutor diecezji charkowsko-zaporoskiej Marian Buczek.

Ukraina jest jedynym krajem w Europie, w którym większość katolików stanowią wierni obrządku wschodniego: na ok. miliona łacinników przypada ponad 5 mln grekokatolików. Kościół wschodni, mający za sobą ponad 40-letni okres delegalizacji (w marcu 1946 na tzw. pseudosoborze we Lwowie władze komunistyczne zlikwidowały Ukraiński Kościół Greckokatolicki (UKGK), a jego wyznawców wcielono siłą do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego), odrodził się na początku lat dziewięćdziesiątych, mając najwięcej wiernych na zachodzie kraju. Od 23 grudnia 1963 ma on rangę arcybiskupstwa większego, z siedzibą początkowo we Lwowie (do 1991 w rzeczywistości w Rzymie), a od 6 grudnia 2004 – w Kijowie. W jego skład wchodzi obecnie 8 eparchii (diecezji) oraz 4 inne jednostki. Ponadto istnieje eparchia mukaczewska, podlegająca bezpośrednio Stolicy Apostolskiej. Arcybiskupem większym Kijowa i Halicza jest obecnie 75-letni kard. Lubomyr Huzar.

Zgodnie z praktyką chrześcijaństwa wschodniego, również w UKGK najwyższą władzę ma Synod Biskupów, obejmujący wszystkich hierarchów tego Kościoła, również tych, piastujących swe urzędy w diasporze (m.in. także w Polsce). Przewodniczy mu z urzędu arcybiskup większy. W samej Ukrainie jest obecnie 19 biskupów greckokatolickich.

Mołdawia: Liczba katolików w Mołdawii wynosi obecnie nieco ponad 20 tys., co stanowi około pół procenta ludności tego kraju. Po całych dziesięcioleciach nieistnienia Jan Paweł II ustanowił 28 października 1993 administraturę apostolską Mołdawii, na której czele stanął niespełna 32-letni wówczas kapłan rumuński Anton Coşa. 30 października 1999 papież mianował go biskupem a 6 stycznia następnego roku osobiście udzielił mu sakry biskupiej w Watykanie. 27 października 2001 utworzył diecezję kiszyniowską, której pierwszym biskupem został bp Coşa.

Gruzja, Armenia: W Gruzji i Armenii przeważają odpowiednio prawosławie i Ormiański Kościół Apostolski, katolicy stanowią zdecydowaną mniejszość. Liczbę katolików Gruzji, ocenia się na ponad 50 tys. przy czym są wśród nich łacinnicy, ale także katolicy obrządku asyryjsko-chaldejskiego oraz ormiańskiego. Gdy zaistniały warunki od odrodzenia się Kościoła katolickiego, 30 grudnia 1993 Jan Paweł II utworzył administraturę apostolską Kaukazu, obejmującą oba te kraje i Azerbejdżan. Na czele nowej jednostki stanął 42-letni wówczas kapłan włoski Giuseppe Pasotto CSS. 29 listopada 1996 Ojciec Święty oddzielił te kraje od muzułmańskiego w większości Azerbejdżanu, pozostawiając dotychczasową nazwę administratury. 9 listopada 1999 w czasie wizyty w Gruzji papież mianował ks. Pasotto biskupem, a 6 stycznia następnego roku osobiście konsekrował go w Watykanie.

Azerbejdżan: Kraj ten o większości muzułmańskiej wchodził początkowo w skład wspomnianej powyżej administratury apostolskiej Kaukazu, ale od 11 października 2000 jest oddzielną jednostką terytorialną pod nazwą misja „sui iuris” Baku. Jej przełożonym jest od początku słowacki salezjanin ks. Jozef D. Pravda. Przyjmuje się, że wśród ok. 8,5 mln mieszkańców tego kaukaskiego kraju większość stanowią muzułmanie, których jest ponad 90 proc. wśród ogółu wierzących. Chrześcijan - w większości prawosławnych Rosjan - jest ok. 4 proc. Ponadto w Azerbejdżanie mieszka niespełna 200 katolików, a kilka miesięcy temu konsekrowano w stolicy kraju, Baku, pierwszą w dziejach katedrę katolicką.

Kazachstan: Katolicy w Kazachstanie położonym na pograniczu Europy i Azji, których liczebność ocenia się na ok. 120-150 tys., to w większości dawni zesłańcy – Polacy, Niemcy, Litwini, Ukraińcy i inni z okresu wielkich czystek stalinowskich lat trzydziestych oraz ich potomkowie. Przez całe dziesięciolecia pozbawieni jakichkolwiek struktur i opieki duszpasterskiej, zachowali wiarę i od 13 kwietnia 1991 mają własne struktury. W tym dniu papież ustanowił administraturę apostolską Kazachstanu i Azji Środkowej z siedzibą w Karagandzie i mianował pierwszego biskupa dla tego obszaru w osobie 41-letniego wówczas ks. Jana Pawła Lengi. 29 września 1997 Ojciec Święty oddzielił Kazachstan od pozostałych krajów tego regionu a 7 lipca 1999 utworzył trzy administratury apostolskie w samym Kazachstanie: Ałma Aty, Astany i Atyrau, Karagandę zaś podniósł do rangi diecezji. 17 maja 2003 jednostki te uzyskały wyższy status: Astana została archidiecezją Matki Najświętszej i siedzibą metropolii, obejmującej cały kraj, a Ałma Ata – diecezją Trójcy Przenajświętszej. Atyrau pozostało siedzibą administratury. Decyzje te umożliwiły powstanie Konferencji Biskupów Katolickich Kazachstanu, której przewodniczy metropolita Astany abp Tomasz Peta; w jej skład wchodzi obecnie 5 hierarchów. Kazachstan: duchowa pustynia? W niedzielnej Mszy świętej uczestniczy około 30 osób.
http://www.pch24.pl/kazachstan--duchowa-pustynia-czy-przyszlosc-kosciola-,33474,i.html#ixzz3Pa1tZTlD

Kirgizja, Tadżykistan, Turkmenia, Uzbekistan: Kraje te wchodziły początkowo w skład wspomnianej administratury apostolskiej Kazachstanu i Azji Środkowej, ale 29 września 1997 Jan Paweł II wyodrębnił z niej najpierw Tadżykistan i Turkmenię (Turkmenistan), nadając im rangę misji „sui iuris” i mianując ich przełożonymi odpowiednio o. Carlosa Avilę z Hiszpanii i Polaka, oblata o. Andrzeja Madeja. 22 grudnia tegoż roku podobny status uzyskała Kirgizja, po czym 18 marca 2006 Benedykt XVI podniósł ją do rangi administratury apostolskiej i mianując 52-letniego wówczas rosyjskiego jezuitę niemieckiego pochodzenia ks. Nikolausa Messmera pierwszym biskupem dla tego obszaru. Wcześniej – 22 marca 2005 szczebel administratury apostolskiej uzyskał Uzbekistan (była to jedna z ostatnich decyzji Jana Pawła II), a na jej czele stanął polski franciszkanin konwentualny o. Jerzy Maculewicz (ur. 30 maja 1955, konsekrowany na biskupa 14 maja 2005).

We wszystkich krajach środkowoazjatyckich przeważa islam, a katolicy stanowią tam – poza Kazachstanem – niewielkie, kilkusetosobowe wspólnoty. W ostatnich latach daje się zauważyć w tym regionie wzrost nietolerancji religijnej i zaostrzanie ustawodawstwa dyskryminującego chrześcijan. Dotyczy to zwłaszcza Turkmenistanu i Uzbekistanu.
http://sekretariat-misyjny.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=910%3Akocio-katolicki-w-byym-zsrr&Itemid=20

http://www.kazimierzkleina.pl/strona-gowna/23-sprawy-lokalne/519-kocio-na-otwie-od-sowieckiego-zniewolenia-do-wolnoci

http://www.pch24.pl/polacy-na-lotwie---cienie-i-blaski,33178,i.html#ixzz3Pa4FQeJl

Islamizacja Niemiec postępuje w zastraszającym tempie. W ubiegłym roku niektóre miasta zawarły specjalne porozumienia z lokalnymi wspólnotami muzułmańskimi, dając im szereg przywilejów. Jednocześnie po raz pierwszy sądy zaczęły stosować prawo szariatu do rozstrzygania w sprawach cywilnych. Również w minionym roku z minaretów coraz częściej słychać było wezwania muezinów do modlitwy. Krytycy islamu stawiani są przed sądem z powodu bluźnierstwa lub podżegania do nienawiści.
Islam, Islam uber alles... http://naszeblogi.pl/43704-islam-islam-uber-alles